عوامل مؤثر در انتخاب رشته را به دو دسته عوامل فردی و درونی و عوامل اجتماعی و بیرونی میتوان تفکیک کرد. با توجه به این تقسیمبندی، در اینجا پیرامون هر یک از عوامل مشخص شده توضیح مختصری ارائه میگردد:
۱- انگیزه : انگیزه به عاملی تعبیر میشود که اساس رفتار آگاهانه افراد را تشکیل میدهد. معمولاً فراهم آمدن مجموعههای از شرایط و مقتضیات که موجب انگیزش فرد برای وصول به هدفی میشود، مبنای شکلگیری و ایجاد این عامل، یعنی انگیزه میگردد. بسته به نوع شرایط و مقتضیات انواع مختلفی از انگیزش و محرکها را میتوان برشمرد.انگیزه واقعی مبین نیروی درونی است که مشوق و محرک فرد برای حرکت به سوی مطلوب است. البته عامل این شوق و حرکت تنها نیروهای نهایی و درونی نیست، بلکه محیط بیرونی فرد بر ایجاد آن اثر میگذارد. این تأثیرات محیط بیرونی (خانواده، مدرسه، دوستان، جامعه) است که میتوان موجب ایجاد انگیزه کاذب شود. لذا، داوطلبان ورود به دانشگاه به یک بررسی درونی همه جانبه، تأمل در خواستهها و عواملی که موجب میشود آنها به زمینه خاص علمی بگرایند، نیازمندند. انتخاب رشتهای که در راستای انگیزه واقعی فرد صورت بگیرد به عنوان انتخاب رشته اصلح مطرح است.
۱- محیط بیرونی: منظور از محیط بیرونی، کلیه عوامل و افرادی است که با داوطلب در تماس و مراوده بوده و به نوعی در تصمیمگیریهای وی در ارتباط با انتخاب رشته تأثیر میگذارند. در این خصوص از خانواده، مدرسه، دوستان و جامعهای که داوطلب را مستقیماً احاطه کرده و با او برخورد دارند، میتوان نام برد. محیط بیرونی میتواند در دو جهت مختلف عمل کند. جهتی مثبت که عبارت از کمک به داوطلب برای کاوش درونی، کشف علاقه واقعی و میزان استعداد تحصیلی و دور ساختن داوطلب از تصمیمگیری براساس احساس بدون شناخت میباشد و جهت منفی که القاء علایق و برداشتهای شخصی خود به داوطلب است بدون آنکه انگیزه، علاقه، توان علمی و استعداد داوطلب چندان مورد توجه قرار گیرد.داوطلبان کنکور سراسری که مبادرت به انتخاب رشته میکنند باید دقت کامل مبذول دارند تا از محیط بیرونی فقط در جهت اثرگذاری مثبت آن بهره ببرند و خود را تا حد امکان از تأثیرات نامطلوبی که منجر به انحراف آنها از مسیر صحیح میگردد، دور نگه دارند.
داوطلب نباید به هیچ وجه موضوع انتخاب رشته را به دست تصادف تحت عنوان بخت و تقدیر و سرنوشت بسپارد و یا خود را دست و پا بسته تسلیم نظرات دیگران کند و افسار انتخاب رشته را به دست دیگران بسپارد. بلکه داوطلب باید به صورت فعال و تعیین کننده در فرآیند انتخاب رشته حضور و بروز داشته باشد. فعال شدن داوطلب در فرآیند انتخاب رشته یکی از تمرینهای مهم زندگی وی در زمینه بروز قدرت ارزشیابی مسایل، ظهور مؤلفه تصمیمگیری در زندگی، قبول مسئولیت تصمیمهای اتخاذ شده، اعلام داشتن رأی و نظر در کنار آراء و نظرات دیگران و در نهایت تحریک و تقویت حس اعتماد به نفس، میباشد. چنین فردی هرگز بیهدف وارد دانشگاه نمیشود و در نتیجه دچار سردرگمی و سلب انگیزه در ادامه تحصیل نمیگردد.
یک کارآفرین نوعی را تصور کنید. احتمالا یک شخص آرام، خوددار و درونگرا اولین چیزی نیست که به ذهن شما میآید.آیا کارآفرینان نباید اجتماعی و پرقدرت باشند، مهارت کلامی قوی داشته باشند و بتوانند بر کارمندان، مشتریان و سرمایهگذاران با قدرت شخصیتی خود اثر بگذارند؟ به همین دلیل از گذشته به افراد درونگرایی که میخواهند کارآفرین شوند، توصیه میکنند «کمی برونگراتر باشید.»اما اکنون کارشناسان کسبوکار و روانشناسان به این نتیجه رسیدهاند که این توصیه اشتباه است و مهارتهای منحصربهفردی را که افراد درونگرا دارند نادیده میگیرد؛ یعنی توانایی تمرکز کردن در طولانی مدت، تمایل به تفکر انتقادی و متوازن، استعداد توانمندسازی دیگران و غیره. این مهارتها باعث میشود آنها نسبت به افراد برونگرا برای کارآفرینی و موفقیت کسبوکار مناسبتر باشند.در واقع، بسیاری از کارآفرینان و مدیران عامل یا به درونگرایی خود اذعان دارند یا ویژگیهای متعددی دارند که باعث میشود درونگرا تلقی شوند. از جمله این افراد میتوان به بیلگیتس (موسس مایکروسافت)، استیو وزنیاک (از موسسان اپل)، لری پیج (از موسسان گوگل)، مارک زوکربرگ (موسس فیسبوک)، ماریسا میر (مدیرعامل فعلی یاهو) و وارن بافت (مدیرعامل شرکت برکشایر) اشاره کرد.افراد درونگرا وقتی کارآفرین میشوند موفق هستند، چون به گفته سوزان کین (Susan Cain)، نویسنده کتاب «ساکت: قدرت افراد درونگرا در دنیایی که نمیتواند جلوی صحبت کردن را بگیرد» و موسس وبسایت Quiet Revolution، «آنها شرکتها را از نقطهای کاملا متمرکز ایجاد و هدایت میکنند.»سوزان میافزاید: «افراد درونگرا به خاطر افتخار خودشان به رهبری علاقهمند نیستند، بلکه تاکید آنها بر خلق چیزی است. ماهیت افراد درونگرا به این صورت است که نسبت به یک، دو یا سه موضوع در زندگی خود احساساتی میشوند. و به دنبال اشتیاقی که نسبت به یک ایده دارند، تلاش میکنند و اتحاد تشکیل میدهند و تخصص به دست میآورند و هر کاری را که لازم باشد انجام میدهند تا به نتیجه برسند.»
کارشناسان میگویند وقتی شخصی بیشتر بر بازخورد مثبت متمرکز میشود، اهمیت جنبه منفی موضوع را نادیده میگیرد که در مورد برونگراها این گونه است.و بالاخره، تحقیقی در سال ۲۰۰۹ به این موضوع پرداخت که درونگراها و برونگراها چگونه با یک «وظیفه سخت» برخورد میکنند. محققان دریافتند برونگراها وقتی وظیفه سختی را به سرانجام میرسانند، کاملا موضع شادی دارند، اما درونگراها ترجیح میدهند در وضعیت احساسی خنثی بمانند. بیولو میگوید: «فضای شاد افراد درونگرا فضای آرامتری است و وقفههای کمتری دارد. احساسات آنها هیچ گاه به شدت تحریک نمیشود.» البته درونگراها هم ویژگیهایی دارند که ممکن است برای کارآفرینی مناسب نباشد: تمرکز درونی آنها گاه ممکن است آنقدر زیاد باشد که نتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. برونگراها بهطور طبیعی خوب ارتباط برقرار میکنند و میدانند چگونه دیگران را دنبال خود راه بیندازند.
آزمون MBTI در مطالعات و تحقیقات کارل گوستاو یونگ روانکاو سوییسی ریشه دارد. اما خود یونگ، هرگز به طراحی این آزمون یا آزمون های شخصیت شناسی مشابه دست نزد.یک مادر و دختر به نامهای مایرز و بریگز که به این موضوعات علاقمند بودند و وقت خود را با تحلیل دوستان و آشنایان بر اساس طبقه بندی یونگ میگذراندند، نخستین نسخه آزمون MBTI را برای تیپ شناسی شخصیتی طراحی کردند.این آزمون که گاهی هم با عنوان تست شخصیت شناسی MBTI از آن نام برده میشود از جمله آزمون های شخصیت شناسی مطرح در سطح جهان است که هنوز هم به صورت گسترده مورد توجه قرار میگیرد.از لحاظ علمی، بهتر است به جای اصطلاح آزمون شخصیت شناسی MBTI از عبارت آزمون MBTI یا آزمون تیپ شناسی MBTI استفاده کنیم. به دلیل اینکه آزمون MBTI در نهایت انسانها را به تعدادی تیپ مشخص (تیپ های شانزده گانه MBTI) تقسیم میکند و افزایش و کاهش هر یک از فاکتورهای شخصیتی را در مرکز توجه قرار نمیدهد.تست mbti یا تست شخصیت مایرز-بریگز یکی از شناختهشدهترین تستهای شخصیت شناسی است که با هدف اندازهگیری ترجیحات فرد در فهم دنیا و چگونگی تصمیمگیری ساخته شدهاست. شاخص تیپ مایرز – بریگز ۴ جفت ترجیحات شخصیتی را اندازه میگیرد (ترجیحات شخصیتی، ویژگیهایی در افراد هستند که برای آنها راحتتر و بهتر بوده و انجامشان نیاز به تمرکز، صرف انرژی و زمان کمتری دارد) که عبارتند از:
تست mbti به شما کمک میکند تا متوجه شوید که درون گرا هستید یا برون گرا، در جمع آوری اطلاعات شهودی هستید یا حسی، شخصیتی احساسی دارید یا منطقی و در سبک هدایت با جهان خارج ادراکی برخورد میکنید یا قضاوتی. در واقع تست mbti افزایش و کاهش هر یک از فاکتورهای شخصیتی را در مرکز توجه قرار نمیدهد بلکه در نهایت انسانها را به تعدادی تیپ مشخص (تیپهای شانزده گانه MBTI) تقسیم میکند.
پشتیبانی و هدایت تحصیلی دانش آموزان، با فرایند کار یک به یکی که آنها
با کوچ تحصیلی خود انجام می دهند، متفاوت است. یک مشاور تحصیلی، برنامه هر
دانش آموز را تحت نظارت قرار میدهد و با کوچ تحصیلی دانش آموزان همکاری
میکند. علاوه بر این، هنگامی که امکان تصویب و تایید توسط والدین وجود
داشته باشد، برنامه دانش آموزی بر مبنای بازخورد از معلمان و دیگر متخصصان
شکل میگیرد.
کوچهای تحصیلی به موانع یادگیری آگاه هستند. هدف رهیاری (کوچینگ) تحصیلی،
تبدیل شدن دانش آموزان به آموزندهها و یادگیرندههای موفق و همیشگی
است.هنگام تصمیمگیری بین یک معلم خصوصی و یک کوچ تحصیلی، مهم است که در
مورد نوع حمایتی که دانش آموزان نیاز دارد فکر کنید. اگر فکر میکنید فرزند
شما ممکن است نیاز به کوچینگ تحصیلی داشته باشد، درباره نحوه شروع این
فرایند و ویژگیهای آن بیشتر مطالعه کنید.کانون یادگیری فردا (کیفکو) با
مجموعهای از بهترین کوچهای حرفهای آموزش دیده، آمادهی ارایهی خدمات
کوچینگ تحصیلی به دانش آموزان و دانشجویان و همه افرادی که به تداوم
یادگیری خود علاقمند هستند میباشد.
مشاوره تحصیلی برای پیشرفت و استفاده کامل از توانایی ها و استعدادها، امری لازم و بدیهی است! یک مشاور تحصیلی می تواند در همه مراحل تحصیل به کمک دانشآموز و دانشجوها بیاید. از مرحله انتخاب رشته مورد نظر برای کنکور کارشناسی یا کارشناسی ارشد و دکترا و چه برای برنامه ریزی، مدیریت زمان و رسیدن به رتبه مناسب و بالا، یک مشاور می تواند راهنمایی های خوبی داشته باشد. اما ویژگی های یک مشاور خوب تحصیلی باید بتواند همه پتانسیل یک دانش آموز را شکوفا کند و او را در مسیر درست قرار دهد.
داشتن رتبه عالی در کنکور!؟ بیشتر کسانی که در سمت مشاوره کنکور و مشاوره تحصیلی فعالیت می کنند، دارای رتبه های خوب و عالی در کنکور بودهاند. این بالا بودن رتبه در کنکور، شاید برای خیلی از دانش آموزان ملاک مهمی باشد. زیرا آنها دوست دارند با کسی صحبت کنند که تلاشش موفقیت آمیز بوده است، سختی های تحصیل را می شناسد و می تواند مشکلات آنها را حل کند. بنابراین به دنبال کسانی می روند که صرفاً رتبه بالایی داشته باشند. حتی خیلی از دانشجویان و دانش آموزان، رتبه زیر یک رقمی را برای مشاوره انتخاب نمی کنند. البته این ملاک چندان مناسبی نیست، زیرا سطح دانش افراد مختلف در بین رتبه های بالا، تفاوت چشمگیری ندارد.
تخصص مشابه تغییر رشته دادن، یکی از گزینه هایی است که برای آن حتماً باید با یک مشاور تحصیلی صحبت کرد. زیرا رشته های مختلف، نیاز به توانایی های متفاوتی نیز دارد و ممکن است عملاً برای رشته ای که می خواهیم تحصیل کنیم، فرد مناسبی نباشیم. یا نیاز به تلاش زیادی داشته باشیم و در فرصت باقیمانده نتوانیم به حدی که می خواهیم برسیم. بنابراین قبل از این که هزینه های گزاف تغییر رشته را پرداخت کنیم، بهتر است کمی هم به فکر آخر و عاقبتش باشیم. تخصص مشابه، برای کسانی که در همان رشته درس خوانده اند نیز کارآمد خواهد بود. زیرا به آنها کمک می کند تا توانمندی های لازم برای یک رشته را به دست بیاورند، با بازار کار و تحصیلی آن آشنا بشوند و شانس خودشان را بالا ببرند.
نگاه روان شناختی شاید جزو کسانی باشید که توانایی لازم برای به دست آوردن رتبه بالا در یک رشته را داشته باشید، اما از لحاظ روانی در سطح مناسبی نباشید. این اتفاق به شما ضربه خواهد زد و باعث خواهد شد نتوانید از همه استعدادهایتان در تحصیل و جلسه کنکور استفاده کنید. بنابراین نیاز است که کمی هم نگاه روان شناختی داشته باشد و به شما امید و انگیزه لازم برای ادامه بدهد. یک مشاور تحصیلی خوب می تواند باعث شکوفا شدن استعدادها می شود.
کمک به برنامه ریزی و مدیریت برای برنامه ریزی و مدیریت زمان در فرصت باقیمانده تا کنکور یا امتحان، نیاز دارید که روی نقاط ضعف و قوت خود بهتر کار کنید. برای این کار، باید به نکات ریزی توجه کنید که تا به امروز از دستتان در رفته اند. نکات فنی و خاصی که فقط یک مشاور تحصیلی می تواند به شما در مورد آن به خوبی راهنمایی بدهد.